Ewangelia Łukasza, 1

1. Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach, które się dokonały pośród nas,

1. quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quæ in nobis conpletæ sunt rerum

2. tak jak nam je przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa.

2. sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis

3. Postanowiłem więc i ja zbadać dokładnie wszystko od pierwszych chwil i opisać ci po kolei, dostojny Teofilu,

3. visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile

4. abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono.

4. ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem

5. Za czasów Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan, imieniem Zachariasz, z oddziału Abiasza. Miał on żonę z rodu Aarona, a na imię było jej Elżbieta.

5. fuit in diebus Herodis regis Judææ sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen ejus Elisabeth

6. Oboje byli sprawiedliwi wobec Boga i postępowali nienagannie według wszystkich przykazań i przepisów Pańskich.

6. erant autem justi ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et justificationibus Domini sine querella

7. Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna; oboje zaś byli już posunięci w latach.

7. et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis

8. Kiedy w wyznaczonej dla swego oddziału kolei pełnił służbę kapłańską przed Bogiem,

8. factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suæ ante Deum

9. jemu zgodnie ze zwyczajem kapłańskim przypadł los, żeby wejść do przybytku Pańskiego i złożyć ofiarę kadzenia.

9. secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini

10. A cały lud modlił się na zewnątrz w czasie kadzenia.

10. et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi

11. Naraz ukazał mu się anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.

11. apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi

12. Przeraził się na ten widok Zachariasz i strach padł na niego.

12. et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum

13. Lecz anioł rzekł do niego: Nie bój się Zachariasz! Twoja prośba została wysłuchana: żona twoja Elżbieta urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.

13. ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen ejus Johannem

14. Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu z jego narodzenia cieszyć się będzie.

14. et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate ejus gaudebunt

15. Będzie bowiem wielki w oczach Pana; wina i sycery pić nie będzie i już w łonie matki napełniony będzie Duchem Świętym.

15. erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ

16. Wielu spośród synów Izraela nawróci do Pana, Boga ich;

16. et multos filiorum Israël convertet ad Dominum Deum ipsorum

17. on sam pójdzie przed Nim w duchu i mocy Eliasza, żeby serca ojców nakłonić ku dzieciom, a nieposłusznych - do usposobienia sprawiedliwych, by przygotować Panu lud doskonały.

17. et ipse præcedet ante illum in spiritu et virtute Heliæ ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam justorum parare Domino plebem perfectam

18. Na to rzekł Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem już stary i moja żona jest w podeszłym wieku.

18. et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis

19. Odpowiedział mu anioł: Ja jestem Gabriel, który stoję przed Bogiem. A zostałem posłany, aby mówić z tobą i oznajmić ci tę wieść radosną.

19. et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et hæc tibi evangelizare

20. A oto będziesz niemy i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, w którym się to stanie, bo nie uwierzyłeś moim słowom, które się spełnią w swoim czasie.

20. et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo hæc fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quæ implebuntur in tempore suo

21. Lud tymczasem czekał na Zachariasza i dziwił się, że tak długo zatrzymuje się w przybytku.

21. et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo

22. Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić, i zrozumieli, że miał widzenie w przybytku. On zaś dawał im znaki i pozostał niemy.

22. egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus

23. A gdy upłynęły dni jego posługi kapłańskiej, powrócił do swego domu.

23. et factum est ut impleti sunt dies officii ejus abiit in domum suam

24. Potem żona jego, Elżbieta, poczęła i pozostawała w ukryciu przez pięć miesięcy.

24. post hos autem dies concepit Elisabeth uxor ejus et occultabat se mensibus quinque dicens

25. Tak uczynił mi Pan - mówiła - wówczas, kiedy wejrzał łaskawie i zdjął ze mnie hańbę w oczach ludzi.

25. quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines

26. W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret,

26. in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilææ cui nomen Nazareth

27. do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja.

27. ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Joseph de domo David et nomen virginis Maria

28. Anioł wszedł do Niej i rzekł: Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, "błogosławiona jesteś między niewiastami".

28. et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus

29. Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.

29. quæ cum vidisset turbata est in sermone ejus et cogitabat qualis esset ista salutatio

30. Lecz anioł rzekł do Niej: Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.

30. et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum

31. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus.

31. ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen ejus Jesum

32. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida.

32. hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus

33. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca.

33. et regnabit in domo Jacob in æternum et regni ejus non erit finis

34. Na to Maryja rzekła do anioła: Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?

34. dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco

35. Anioł Jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.

35. et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei

36. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłodną.

36. et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quæ vocatur sterilis

37. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.

37. quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum

38. Na to rzekła Maryja: Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa! Wtedy odszedł od Niej anioł.

38. dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus

39. W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem w góry do pewnego miasta w [pokoleniu] Judy.

39. exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Juda

40. Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.

40. et intravit in domum Zacchariæ et salutavit Elisabeth

41. Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę.

41. et factum est ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth exultavit infans in utero ejus et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth

42. Wydała ona okrzyk i powiedziała: Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona.

42. et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui

43. A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie?

43. et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me

44. Oto, skoro głos Twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dzieciątko w moim łonie.

44. ecce enim ut facta est vox salutationis tuæ in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo

45. Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana.

45. et beata quæ credidit quoniam perficientur ea quæ dicta sunt ei a Domino

46. Wtedy Maryja rzekła: Wielbi dusza moja Pana,

46. et ait Maria magnificat anima mea Dominum

47. i raduje się duch mój w Bogu, moim Zbawcy.

47. et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo

48. Bo wejrzał na uniżenie Służebnicy swojej. Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia,

48. quia respexit humilitatem ancillæ suæ ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes

49. gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny. Święte jest Jego imię -

49. quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen ejus

50. a swoje miłosierdzie na pokolenia i pokolenia [zachowuje] dla tych, co się Go boją.

50. et misericordia ejus in progenies et progenies timentibus eum

51. On przejawia moc ramienia swego, rozprasza [ludzi] pyszniących się zamysłami serc swoich.

51. fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui

52. Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych.

52. deposuit potentes de sede et exaltavit humiles

53. Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia.

53. esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes

54. Ujął się za sługą swoim, Izraelem, pomny na miłosierdzie swoje -

54. suscepit Israël puerum suum memorari misericordiæ

55. jak przyobiecał naszym ojcom - na rzecz Abrahama i jego potomstwa na wieki.

55. sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini ejus in sæcula

56. Maryja pozostała u niej około trzech miesięcy; potem wróciła do domu.

56. mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam

57. Dla Elżbiety zaś nadszedł czas rozwiązania i urodziła syna.

57. Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium

58. Gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał tak wielkie miłosierdzie nad nią, cieszyli się z nią razem.

58. et audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei

59. Ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecię, i chcieli mu dać imię ojca jego, Zachariasza.

59. et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris ejus Zacchariam

60. Jednakże matka jego odpowiedziała: Nie, lecz ma otrzymać imię Jan.

60. et respondens mater ejus dixit nequaquam sed vocabitur Johannes

61. Odrzekli jej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kto by nosił to imię.

61. et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine

62. Pytali więc znakami jego ojca, jak by go chciał nazwać.

62. innuebant autem patri ejus quem vellet vocari eum

63. On zażądał tabliczki i napisał: Jan będzie mu na imię. I wszyscy się dziwili.

63. et postulans pugillarem scripsit dicens Johannes est nomen ejus et mirati sunt universi

64. A natychmiast otworzyły się jego usta, język się rozwiązał i mówił wielbiąc Boga.

64. apertum est autem ilico os ejus et lingua ejus et loquebatur benedicens Deum

65. I padł strach na wszystkich ich sąsiadów. W całej górskiej krainie Judei rozpowiadano o tym wszystkim, co się zdarzyło.

65. et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Judææ divulgabantur omnia verba hæc

66. A wszyscy, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i pytali: Kimże będzie to dziecię? Bo istotnie ręka Pańska była z nim.

66. et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo

67. Wtedy ojciec jego, Zachariasz, został napełniony Duchem Świętym i prorokował, mówiąc:

67. et Zaccharias pater ejus impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens

68. Niech będzie uwielbiony Pan, Bóg Izraela, że nawiedził lud swój i wyzwolił go,

68. benedictus Deus Israël quia visitavit et fecit redemptionem plebi suæ

69. i moc zbawczą nam wzbudził w domu sługi swego, Dawida:

69. et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui

70. jak zapowiedział to z dawien dawna przez usta swych świętych proroków,

70. sicut locutus est per os sanctorum qui a sæculo sunt prophetarum ejus

71. że nas wybawi od nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;

71. salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos

72. że miłosierdzie okaże ojcom naszym i wspomni na swoje święte Przymierze -

72. ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti

73. na przysięgę, którą złożył ojcu naszemu, Abrahamowi, że nam użyczy tego,

73. jusiurandum quod juravit ad Abraham patrem nostrum

74. iż z mocy nieprzyjaciół wyrwani bez lęku służyć Mu będziemy

74. daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi

75. w pobożności i sprawiedliwości przed Nim po wszystkie dni nasze.

75. in sanctitate et justitia coram ipso omnibus diebus nostris

76. A i ty, dziecię, prorokiem Najwyższego zwać się będziesz, bo pójdziesz przed Panem torując Mu drogi;

76. et tu puer propheta Altissimi vocaberis præibis enim ante faciem Domini parare vias ejus

77. Jego ludowi dasz poznać zbawienie [co się dokona] przez odpuszczenie mu grzechów,

77. ad dandam scientiam salutis plebi ejus in remissionem peccatorum eorum

78. dzięki litości serdecznej Boga naszego. Przez nią z wysoka Wschodzące Słońce nas nawiedzi,

78. per viscera misericordiæ Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto

79. by zajaśnieć tym, co w mroku i cieniu śmierci mieszkają, aby nasze kroki zwrócić na drogę pokoju.

79. inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis

80. Chłopiec zaś rósł i wzmacniał się duchem, a żył na pustkowiu aż do dnia ukazania się przed Izraelem.

80. puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suæ ad Israël