Ewangelia Łukasza, 6

1. W pewien szabat przechodził wśród zbóż, a uczniowie zrywali kłosy i, wykruszając je rękami, jedli.

1. factum est autem in sabbato secundoprimo cum transiret per sata vellebant discipuli ejus spicas et manducabant confricantes manibus

2. Na to niektórzy z faryzeuszów mówili: Czemu czynicie to, czego nie wolno czynić w szabat?

2. quidam autem Pharisæorum dicebant illis quid facitis quod non licet in sabbatis

3. Wtedy Jezus rzekł im w odpowiedzi: Nawet tegoście nie czytali, co uczynił Dawid, gdy był głodny on i jego ludzie?

3. et respondens Jesus ad eos dixit nec hoc legistis quod fecit David cum esurisset ipse et qui cum eo erant

4. Jak wszedł do domu Bożego i wziąwszy chleby pokładne, sam jadł i dał swoim ludziom? Chociaż samym tylko kapłanom wolno je spożywać.

4. quomodo intravit in domum Dei et panes propositionis sumpsit et manducavit et dedit his qui cum ipso erant quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus

5. I dodał: Syn Człowieczy jest panem szabatu.

5. et dicebat illis quia dominus est Filius hominis etiam sabbati

6. W inny szabat wszedł do synagogi i nauczał. A był tam człowiek, który miał uschłą prawą rękę.

6. factum est autem et in alio sabbato ut intraret in synagogam et doceret et erat ibi homo et manus ejus dextra erat arida

7. Uczeni zaś w Piśmie i faryzeusze śledzili Go, czy w szabat uzdrawia, żeby znaleźć powód do oskarżenia Go.

7. observabant autem scribæ et Pharisæi si in sabbato curaret ut invenirent accusare illum

8. On wszakże znał ich myśli i rzekł do człowieka, który miał uschłą rękę: Podnieś się i stań na środku! Podniósł się i stanął.

8. ipse vero sciebat cogitationes eorum et ait homini qui habebat manum aridam surge et sta in medium et surgens stetit

9. Wtedy Jezus rzekł do nich: Pytam was: Czy wolno w szabat dobrze czynić, czy źle, życie ocalić czy zniszczyć?

9. ait autem ad illos Jesus interrogo vos si licet sabbato bene facere an male animam salvam facere an perdere

10. I spojrzawszy wkoło po wszystkich, rzekł do człowieka: Wyciągnij rękę! Uczynił to i jego ręka stała się znów zdrowa.

10. et circumspectis omnibus dixit homini extende manum tuam et extendit et restituta est manus ejus

11. Oni zaś wpadli w szał i naradzali się między sobą, co by uczynić Jezusowi.

11. ipsi autem repleti sunt insipientia et conloquebantur ad invicem quidnam facerent Jesu

12. W tym czasie Jezus wyszedł na górę, aby się modlić, i całą noc spędził na modlitwie do Boga.

12. factum est autem in illis diebus exiit in montem orare et erat pernoctans in oratione Dei

13. Z nastaniem dnia przywołał swoich uczniów i wybrał spośród nich dwunastu, których też nazwał apostołami:

13. et cum dies factus esset vocavit discipulos suos et elegit duodecim ex ipsis quos et apostolos nominavit

14. Szymona, którego nazwał Piotrem; i brata jego, Andrzeja; Jakuba i Jana; Filipa i Bartłomieja;

14. Simonem quem cognominavit Petrum et Andream fratrem ejus Jacobum et Johannem Philippum et Bartholomeum

15. Mateusza i Tomasza; Jakuba, syna Alfeusza, i Szymona z przydomkiem Gorliwy;

15. Mattheum et Thomam Jacobum Alphei et Simonem qui vocatur Zelotes

16. Judę, syna Jakuba, i Judasza Iskariotę, który stał się zdrajcą.

16. Judam Jacobi et Judam Scarioth qui fuit proditor

17. Zeszedł z nimi na dół i zatrzymał się na równinie. Był tam duży poczet Jego uczniów i wielkie mnóstwo ludu z całej Judei i Jerozolimy oraz z wybrzeża Tyru i Sydonu;

17. et descendens cum illis stetit in loco campestri et turba discipulorum ejus et multitudo copiosa plebis ab omni Judæa et Hierusalem et maritimæ Tyri et Sidonis

18. przyszli oni, aby Go słuchać i znaleźć uzdrowienie ze swych chorób. Także i ci, których dręczyły duchy nieczyste, doznawali uzdrowienia.

18. qui venerunt ut audirent eum et sanarentur a languoribus suis et qui vexabantur ab spiritibus inmundis curabantur

19. A cały tłum starał się Go dotknąć, ponieważ moc wychodziła od Niego i uzdrawiała wszystkich.

19. et omnis turba quærebant eum tangere quia virtus de illo exiebat et sanabat omnes

20. A On podniósł oczy na swoich uczniów i mówił: Błogosławieni jesteście wy, ubodzy, albowiem do was należy królestwo Boże.

20. et ipse elevatis oculis in discipulos suos dicebat beati pauperes quia vestrum est regnum Dei

21. Błogosławieni wy, którzy teraz głodujecie, albowiem będziecie nasyceni. Błogosławieni wy, którzy teraz płaczecie, albowiem śmiać się będziecie.

21. beati qui nunc esuritis quia saturabimini beati qui nunc fletis quia ridebitis

22. Błogosławieni będziecie, gdy ludzie was znienawidzą, i gdy was wyłączą spośród siebie, gdy zelżą was i z powodu Syna Człowieczego podadzą w pogardę wasze imię jako niecne:

22. beati eritis cum vos oderint homines et cum separaverint vos et exprobraverint et ejecerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis

23. cieszcie się i radujcie w owym dniu, bo wielka jest wasza nagroda w niebie. Tak samo bowiem przodkowie ich czynili prorokom.

23. gaudete in illa die et exultate ecce enim merces vestra multa in cælo secundum hæc enim faciebant prophetis patres eorum

24. Natomiast biada wam, bogaczom, bo odebraliście już pociechę waszą.

24. verumtamen væ vobis divitibus quia habetis consolationem vestram

25. Biada wam, którzy teraz jesteście syci, albowiem głód cierpieć będziecie. Biada wam, którzy się teraz śmiejecie, albowiem smucić się i płakać będziecie.

25. væ vobis qui saturati estis quia esurietis væ vobis qui ridetis nunc quia lugebitis et flebitis

26. Biada wam, gdy wszyscy ludzie chwalić was będą. Tak samo bowiem przodkowie ich czynili fałszywym prorokom.

26. væ cum bene vobis dixerint omnes homines secundum hæc faciebant prophetis patres eorum

27. Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą;

27. sed vobis dico qui auditis diligite inimicos vestros benefacite his qui vos oderunt

28. błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają.

28. benedicite maledicentibus vobis orate pro calumniantibus vos

29. Jeśli cię kto uderzy w [jeden] policzek, nadstaw mu i drugi. Jeśli bierze ci płaszcz, nie broń mu i szaty.

29. ei qui te percutit in maxillam præbe et alteram et ab eo qui aufert tibi vestimentum etiam tunicam noli prohibere

30. Daj każdemu, kto cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje.

30. omni autem petenti te tribue et qui aufert quæ tua sunt ne repetas

31. Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie!

31. et prout vultis ut faciant vobis homines et vos facite illis similiter

32. Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują, jakaż za to dla was wdzięczność? Przecież i grzesznicy miłość okazują tym, którzy ich miłują.

32. et si diligitis eos qui vos diligunt quæ vobis est gratia nam et peccatores diligentes se diligunt

33. I jeśli dobrze czynicie tym tylko, którzy wam dobrze czynią, jaka za to dla was wdzięczność? I grzesznicy to samo czynią.

33. et si benefeceritis his qui vobis benefaciunt quæ vobis est gratia siquidem et peccatores hoc faciunt

34. Jeśli pożyczek udzielacie tym, od których spodziewacie się zwrotu, jakaż za to dla was wdzięczność? I grzesznicy grzesznikom pożyczają, żeby tyleż samo otrzymać.

34. et si mutuum dederitis his a quibus speratis recipere quæ gratia est vobis nam et peccatores peccatoribus fenerantur ut recipiant æqualia

35. Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka, i będziecie synami Najwyższego; ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych.

35. verumtamen diligite inimicos vestros et benefacite et mutuum date nihil desperantes et erit merces vestra multa et eritis filii Altissimi quia ipse benignus est super ingratos et malos

36. Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny.

36. estote ergo misericordes sicut et Pater vester misericors est

37. Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone.

37. nolite judicare et non judicabimini nolite condemnare et non condemnabimini dimittite et dimittemini

38. Dawajcie, a będzie wam dane; miarę dobrą, natłoczoną, utrzęsioną i opływającą wsypią w zanadrza wasze. Odmierzą wam bowiem taką miarą, jaką wy mierzycie.

38. date et dabitur vobis mensuram bonam confersam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum vestrum eadem quippe mensura qua mensi fueritis remetietur vobis

39. Opowiedział im też przypowieść: Czy może niewidomy prowadzić niewidomego? Czy nie wpadną w dół obydwaj?

39. dicebat autem illis et similitudinem numquid potest cæcus cæcum ducere nonne ambo in foveam cadent

40. Uczeń nie przewyższa nauczyciela. Lecz każdy, dopiero w pełni wykształcony, będzie jak jego nauczyciel.

40. non est discipulus super magistrum perfectus autem omnis erit sicut magister ejus

41. Czemu to widzisz drzazgę w oku swego brata, a belki we własnym oku nie dostrzegasz?

41. quid autem vides festucam in oculo fratris tui trabem autem quæ in oculo tuo est non consideras

42. Jak możesz mówić swemu bratu: Bracie, pozwól, że usunę drzazgę, która jest w twoim oku, gdy sam belki w swoim oku nie widzisz? Obłudniku, wyrzuć najpierw belkę ze swego oka, a wtedy przejrzysz, ażeby usunąć drzazgę z oka swego brata.

42. et quomodo potes dicere fratri tuo frater sine eiciam festucam de oculo tuo ipse in oculo tuo trabem non videns hypocrita eice primum trabem de oculo tuo et tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui

43. Nie jest dobrym drzewem to, które wydaje zły owoc, ani złym drzewem to, które wydaje dobry owoc.

43. non est enim arbor bona quæ facit fructus malos neque arbor mala faciens fructum bonum

44. Po owocu bowiem poznaje się każde drzewo; nie zrywa się fig z ciernia ani z krzaka jeżyny nie zbiera się winogron.

44. unaquæque enim arbor de fructu suo cognoscitur neque enim de spinis colligunt ficus neque de rubo vindemiant uvam

45. Dobry człowiek z dobrego skarbca swego serca wydobywa dobro, a zły człowiek ze złego skarbca wydobywa zło. Bo z obfitości serca mówią jego usta.

45. bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum et malus homo de malo profert malum ex abundantia enim cordis os loquitur

46. Czemu to wzywacie Mnie: Panie, Panie, a nie czynicie tego, co mówię?

46. quid autem vocatis me Domine Domine et non facitis quæ dico

47. Pokażę wam, do kogo podobny jest każdy, kto przychodzi do Mnie, słucha słów moich i wypełnia je.

47. omnis qui venit ad me et audit sermones meos et facit eos ostendam vobis cui similis est

48. Podobny jest do człowieka, który buduje dom: wkopał się głęboko i fundament założył na skale. Gdy przyszła powódź, potok wezbrany uderzył w ten dom, ale nie zdołał go naruszyć, ponieważ był dobrze zbudowany.

48. similis est homini ædificanti domum qui fodit in altum et posuit fundamenta supra petram inundatione autem facta inlisum est flumen domui illi et non potuit eam movere fundata enim erat supra petram

49. Lecz ten, kto słucha, a nie wypełnia, podobny jest do człowieka, który zbudował dom na ziemi bez fundamentu. [Gdy] potok uderzył w niego, od razu runął, a upadek jego był wielki.

49. qui autem audivit et non fecit similis est homini ædificanti domum suam supra terram sine fundamento in quam inlisus est fluvius et continuo concidit et facta est ruina domus illius magna