Księga Przysłów, 23

1. Gdy z możnym do stołu usiądziesz, pilnie uważaj, co masz przed sobą;

1. quando sederis ut comedas cum principe diligenter adtende quæ posita sunt ante faciem tuam

2. nóż sobie przyłóż do gardła, jeśli masz gardło żarłoczne.

2. et statue cultrum in gutture tuo si tamen habes in potestate animam tuam

3. Nie pożądaj jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.

3. ne desideres de cibis ejus in quo est panis mendacii

4. O bogactwo się nie ubiegaj i odstąp od twojej chytrości!

4. noli laborare ut diteris sed prudentiæ tuæ pone modum

5. Gdy utkwisz w nim wzrok - już go nie ma, bo skrzydła sobie przyprawi - jak orzeł, co odlatuje ku niebu.

5. ne erigas oculos tuos ad opes quas habere non potes quia facient sibi pinnas quasi aquilæ et avolabunt in cælum

6. Z nieżyczliwym człowiekiem nie ucztuj, nie pożądaj jego przysmaków;

6. ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos ejus

7. jak ktoś, kto dogadza apetytowi, tak samo i on [postępuje]. Jedz i pij! - mówi do ciebie, a w sercu ci nie jest przychylny.

7. quoniam in similitudinem arioli et coniectoris æstimat quod ignorat comede et bibe dicet tibi et mens ejus non est tecum

8. Zwrócisz spożyty kawałek, słów miłych użyjesz na próżno.

8. cibos quos comederas evomes et perdes pulchros sermones tuos

9. Nie mów do uszu głupiego, bo wzgardzi mądrością twej mowy.

9. in auribus insipientium ne loquaris quia despicient doctrinam eloquii tui

10. Nie przesuwaj prastarej miedzy, na pole sierot nie wstępuj,

10. ne adtingas terminos parvulorum et agrum pupillorum ne intrœas

11. bo mocny jest ich Obrońca, przeciw tobie ich sprawę obróci.

11. propinquus enim eorum Fortis est et ipse judicabit contra te causam illorum

12. Do pouczeń serce swe nakłoń, do mądrych słów - swoje uszy!

12. ingrediatur ad doctrinam cor tuum et aures tuæ ad verba scientiæ

13. Karcenia chłopcu nie żałuj, gdy rózgą uderzysz - nie umrze.

13. noli subtrahere a puero disciplinam si enim percusseris eum virga non morietur

14. Ty go uderzysz rózgą, a od Szeolu zachowasz mu duszę.

14. tu virga percuties eum et animam ejus de inferno liberabis

15. Synu, gdy mądre twe serce, i własne me serce się cieszy;

15. fili mi si sapiens fuerit animus tuus gaudebit tecum cor meum

16. moje wnętrze także się weseli, gdy usta twe mówią, co słuszne.

16. et exultabunt renes mei cum locuta fuerint rectum labia tua

17. Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz zabiega tylko o bojaźń Pańską:

17. non æmuletur cor tuum peccatores sed in timore Domini esto tota die

18. gdyż przyszłe życie istnieje, nie zawiedzie cię twoja nadzieja.

18. quia habebis spem in novissimo et præstolatio tua non auferetur

19. Słuchaj, mój synu - bądź dobry, prostą drogą prowadź twe serce,

19. audi fili mi et esto sapiens et dirige in via animum tuum

20. nie bądź z tych, co winu hołdują lub mięsem się lubią obżerać;

20. noli esse in conviviis potatorum nec in comesationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt

21. bo pijak i żarłok jest w nędzy, ospałość chodzi w łachmanach.

21. quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur et vestietur pannis dormitatio

22. Słuchaj ojca, który cię zrodził, i nie gardź twą matką, staruszką!

22. audi patrem tuum qui genuit te et ne contemnas cum senuerit mater tua

23. Nie sprzedawaj - nabywaj prawdę, mądrość, karność, rozwagę!

23. veritatem eme et noli vendere sapientiam et doctrinam et intellegentiam

24. Raduje się ojciec prawego, kto zrodził mądrego, się cieszy;

24. exultat gaudio pater justi qui sapientem genuit lætabitur in eo

25. niech się weselą twój ojciec i matka, twa rodzicielka niech będzie szczęśliwa.

25. gaudeat pater tuus et mater tua et exultet quæ genuit te

26. Synu, daj mi swe serce, dróg moich niech strzegą twe oczy,

26. præbe fili mi cor tuum mihi et oculi tui vias meas custodiant

27. bo dołem głębokim jest nierządnica, a ciasną studnią jest obca niewiasta,

27. fovea enim profunda est meretrix et puteus angustus aliena

28. czatuje jakby rozbójnik, pomnaża niewiernych w narodzie.

28. insidiatur in via quasi latro et quos incautos viderit interficit

29. U kogo " Ach! ", u kogo " Biada! ", u kogo swary, u kogo żale, u kogo rany bez powodu, u kogo oczy są mętne?

29. cui væ cujus patri væ cui rixæ cui foveæ cui sine causa vulnera cui suffusio oculorum

30. U przesiadujących przy winie, u chodzących próbować amfory.

30. nonne his qui morantur in vino et student calicibus epotandis

31. Nie patrz na wino, jak się czerwieni, jak pięknie błyszczy w kielichu, jak łatwo płynie [przez gardło]:

31. ne intuearis vinum quando flavescit cum splenduerit in vitro color ejus ingreditur blande

32. bo w końcu kąsa jak żmija, swój jad niby wąż wypuszcza;

32. sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus venena diffundet

33. twoje oczy dostrzegą rzeczy dziwne, a serce twe brednie wypowie.

33. oculi tui videbunt extraneas et cor tuum loquetur perversa

34. Zdajesz się spać na dnie morza lub spoczywać na szczycie masztu.

34. et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus gubernator amisso clavo

35. Obili mnie, nic nie poczułem, chłostali, nic nie wiedziałem. Kiedyż się zbudzę? Jeszcze nadal go pragnę...

35. et dices verberaverunt me sed non dolui traxerunt me et ego non sensi quando evigilabo et rursum vina repperiam